CHƯƠNG II: BÀI HỌC PHÁP VĂN

Buổi
sáng hôm sau, khi Sara bước vào lớp học, tất cả các học sinh trong lớp đều tò
mò và thích thú dõi mắt theo. Cho đến lúc ấy, mọi học sinh - từ Lavinia Herbert
sắp mười ba tuổi và cứ hay tự cho mình đã là người lớn - cho đến Lottie Lezh -
mới bốn tuổi và đang ở tuổi mẫu giáo - tất cả đều được nghe nói nhiều về Sara.
Tất cả bọn chúng đều biết rằng Sara sẽ là một học sinh mẫu của bà Minchin - một
bảo bối của ngôi trường nội trú này. Một hai đứa trong số bọn trẻ còn nhìn thấy
cả chị Mariette, người hầu gái Pháp mà đại úy Crewe đã thuê để chăm sóc Sara
khi chị ta đến đây tối ngày hôm qua. Lavinia đã cố ý đi qua cửa phòng của Sara
khi cánh cửa đang mở và nó đã nhìn thấy chị Mariette đang mở một chiếc hộp đựng
đồ đạc mà hai cha con Sara mua mà người ta vừa mới gửi đến sau khi Đại úy Crewe
đã lên tàu.

“Chiếc
hộp đựng đầy những quần áo viền đăng ten được xếp thành nếp,” Lavinia thì thầm
vào tai Jessie khi vừa cúi xuống cuốn sách địa lý để trên bàn. “Tớ thấy cô
Mariette đang dốc chiếc hộp ra. Tớ còn nghe thấy bà Minchin nói với cô Amelia
rằng một lượng quần áo lớn như thế đối với một đứa trẻ thì thật là buồn cười.
Mẹ tớ nói rằng trẻ con cần phải ăn mặc giản dị. Đấy! Bây giờ nó đang mặc một
trong những bộ quần áo ấy đấy. Tớ nhận ra khi Sara đang ngồi xuống.”

“Cậu
ấy còn đi một đôi tất bằng lụa nữa kia,” Jessie thì thầm và cùng cúi xuống
quyển sách địa lý. “Ôi đôi chân mới nhỏ nhắn làm sao. Tớ chưa bao giờ nhìn thấy
một đôi chân nhỏ nhắn như thế.”

“Ôi
dào!” Lavinia khịt mũi vẻ hằn học. “Chẳng qua là đôi giày của nó làm cho cậu
tưởng như thế thôi. Mẹ tớ nói rằng người đóng giày giỏi có thể làm cho bàn chân
to sẽ trông nhỏ hơn. Tớ không nghĩ rằng nó là một đứa xinh đẹp. Màu mắt nó mới
kỳ lạ làm sao.”

“Cậu
ấy không xinh đẹp giống như những người khác,” Jessie nói và đứa mắt liếc khắp
lớp học. “Nhưng cậu ấy sẽ khiến cho ai đã nhìn thấy thì phải cố nhìn lại một
lần nữa. Đôi lông mi của cậu ấy mới dài làm sao. Còn đôi mắt thì xanh biếc màu
lá cây.”

Sara
ngồi yên không nhúc nhích chờ xem mình sẽ phải làm gì. Em được bố trí ngồi cạnh
bàn bà Minchin. Em không hề lúng túng trước bao nhiêu cặp mắt đang dổ dồn về
phía mình. Em cảm thấy thích thú và đưa mắt điềm tĩnh nhìn các bạn mới trong
lớp. Em tự hỏi không biết các bạn đang nghĩ gì trong đầu, không biết bọn chúng
có quý mến bà Minchin hay không, không biết bọn chúng có quan tâm nhiều đến
việc học hành hay không, và không biết chúng có một người cha giống như ba mình
hay không. Sáng hôm nay em đã nói chuyện với Emily rất nhiều về ba mình.

“Bây
giờ ba đang lênh đênh trên biển. Emily ạ!” Sara nói với Emily. “Chúng ta phải
là những người bạn tốt của nhau và sẽ kể cho nhau nghe về những điều mà chúng
ta thích. Emily, hay nhìn tớ này. Cậu có đôi mắt đẹp chưa từng có. Nhưng tớ ước
gì cậu có thể nới chuyện được.”

Sara
thường có những ý nghĩ kỳ lạ và trí tưởng tượng phong phú. Một trong những sở
thích thường đem lại cho em cảm giác dễ chịu là em luôn tự cho rằng Emily là
người thật, đang lắng nghe và hiểu những điều em nói. Sau khi chị Mariette mặc
cho Sara bộ quần áo dài màu xanh thẫm để đi học và buộc tóc em bằng một ruy
băng cũng màu xanh thẫm, em bước về phía Emily đang ngồi trên một chiếc ghế
được làm riêng cho búp bê và đưa cho nó một cuốn sách.

“Cậu
có thể đọc sách trong khi tớ xuống lớp học.” Sara nói và nhìn thấy chị Mariette
đang tò mò nhìn mình. Sara nói chuyện với Emily với một vẻ mặt rất nghiêm
chỉnh.

“Em
luôn tin rằng,” em nói với chị Mariette, “những con búp bê có thể làm được
những việc mà chúng không cho chúng ta biết. Có lẽ là Emily có thể đọc, nói
chuyện và đi lại được nhưng cậu ấy chỉ làm điều đó khi không có ai trong phòng.
Đó là bí mật của cậu ấy. Chị biết đấy, nếu mọi người đều biết rằng búp bê có
thể làm việc, người ta sẽ bắt chúng làm việc. Vì vậy, có lẽ chúng đã thỏa thuận
với nhau là giữ bí mật điều đó. Nếu chị ở trong phòng, Emily chỉ ngồi im và
nhìn chị một cách vô cảm. Nhưng nếu chị đi ra ngoài thì Emily sẽ đọc sách và có
lẽ nó còn có thể đi lại và ngắm nhìn bầu trời qua khung cửa sổ. Nếu cậu ấy nghe
thấy tiếng bước chân của chị em mình cậu ấy sẽ chạy lại và nhảy lên ghế, ngồi
im, giả vờ như đã ngồi đó từ rất lâu.”

“Comme
ell est drôle.” Mariette lẩm bẩm một mình và khi chị đi xuống tầng dưới nhà,
chị đã kể lại điều đó với bà trưởng nhóm giúp việc trong nhà. Nhưng chị cũng
bắt đầu cảm thấy mến cô bé nhỏ nhắn và đặc biệt này. Một cô bé có khuôn mặt
thông minh đến lạ kỳ và một phong cách hoàn hảo. Những đứa trẻ mà chị thường
chăm sóc trước đây thường rất hỗn láo. Sara lại là một cô bé lễ phép đến mức
tuyệt vời. Em luôn luôn nói với chị một cách nhỏ nhẹ: “Mariette, chị làm ơn!”,
“Cảm ơn chị Mariette!” Điều đó thật đáng yêu làm sao.

Chị
Mariette nói với bà phụ trách rằng Sara thường cảm ơn mình như cách mà người ta
thường cảm ơn một quý bà.

“Elle a l’ air de princess, cette petite.” Chị
nói. Thực sự chị rất quý cô chủ nhỏ mới của mình và rất sung sướng khi được
phục vụ Sara.

Bà Minchin gõ nhẹ lên mặt bàn với một vẻ trịch
thượng.

“Nào! Các quý cô hãy trật tự!” Bà ta nói. “Ta muốn
giới thiệu với các quý cô một người bạn mới.” Tất cả lớp học đứng dậy và Sara
cũng làm theo. “Ta chắc rằng cả lớp sẽ sớm hòa đồng cùng với quý cô Crewe. Bạn
ấy vừa từ một nơi rất xa tới đây. Đó là đất nước Ấn Độ xa xôi. Khi hết giờ các em
hãy làm quen với nhau đi!”

Các học sinh trong lớp cúi chào Sara theo nghi lễ.
Sara cũng khẽ cúi xuống đáp lễ. Sau đó bọn trẻ lại ngồi xuống và tiếp tục nhìn
Sara.

“Sara!” Bà Minchin nói với giọng điệu của người
cai quản lớp học. “Hãy lại đây!”

Bà Minchin lấy cuốn sách từ trên bàn và lật giở
từng trang. Sara từ tốn đến gần bà ta.

“Bởi vì ba của con đã thuê cho con một chị hầu gái
người Pháp.” Bà Minchin nói. “Ta cho rằng ba con mong con chú tâm vào môn Pháp
văn.”

Sara cảm thấy hơi bối rối.

“Cháu nghĩ rằng ba cháu thuê chị Mariette,” em nói.
“Bởi vì ba cháu… ba cháu nghĩ rằng cháu sẽ thích chị ấy. Thưa bà Minchin.”

“Ta e rằng,” bà Minchin nói và nở một nụ cười nhạo
báng. “Ta cho rằng cháu là một đứa trẻ bị hư do được nuông chiều quá mức.
Cháu luôn nghĩ rằng mọi thứ diễn ra đều là do cháu thích. Ta nhất định cho rằng
ba cháu muốn cháu học giỏi tiếng Pháp.”

Nếu Sara lớn hơn chút nữa hoặc em bớt câu nệ quá
vào phép tắc lịch sự đối với người khác thì có lẽ em đã có thể giải thích mọi
chuyện một cách ngắn gọn cho bà ta hiểu. Nhưng như thường lệ, hai gò má Sara
nóng bừng. Bà Minchin là người rất nghiêm khắc và hay áp đặt. Bà ta hoàn toàn
nghĩ chắc chắn rằng Sara chẳng biết một chút tiếng Pháp nào cả. Sara cảm thấy
thật không đúng khi cố gắng đính chính những lời ba ta nói. Sự thật thì Sara
không thể nhớ em biết tiếng Pháp từ khi nào. Ba em thường nói với em bằng tiếng
Pháp từ khi em còn trong nôi. Mẹ em là người Pháp, ba em rất yêu ngôn ngữ mẹ đẻ
của bà và vì thế Sara hay được nghe và cảm thấy quá quen thuộc với nó.

“Cháu… cháu chưa bao giờ học tiếng Pháp, nhưng… nhưng…”
Em bắt đầu cố gắng một cách ngượng ngùng khi diễn đạt ý nghĩ của mình.

Một trong những bí mật và gây khổ tâm nhất cho bà
Minchin là bản thân bà ta không biết tiếng Pháp và bà ta luôn có ý định che giấu
chuyện đáng buồn ấy. Vì vậy, bà ta không có ý định kéo dài thêm câu chuyện này.
Bà ta không muốn bị bẽ mặt trước những câu hỏi của cô bé học trò ngây thơ có
thể đặt ra.

“Thôi đủ rồi.” Bà ta nói và cố giữ giọng lịch sự. “Nếu
cháu chưa học tiếng Pháp thì cháu phải bắt đầu ngay từ bây giờ. Mấy phút nữa
thầy giáo tiếng Pháp - thầy Dufarge sẽ đến. Hãy cầm lấy cuốn sách này và tự xem
trước khi ông ấy đến đây.”

Sara cảm thấy hai má ấm ấm. Em quay trở lại chỗ
ngồi và mở cuốn sách ra. Em nhìn vào trang đầu với vẻ mặt nghiêm trang. Em biết
rằng nếu mỉm cười thì sẽ là người thô lỗ và em quyết định sẽ không trở thành
một người thô lỗ trước mặt mọi người. Nhưng em thấy thật buồn cười khi phải đọc
trang sách trong đó nói rằng le pere là cha và le mére là mẹ.

Bà Minchin liếc nhièn em dò xét

“Cháu thật bướng bỉnh, Sara.” Bà ta nói. “Ta rất
tiếc khi thấy cháu không thích học tiếng Pháp.”

“Cháu rất thích là khác,” Sara trả lời và tỏ vẻ
muốn giải thích. “Nhưng…”

“Cháu không được nói ‘nhưng’ khi có ai đó bảo cháu
làm điều gì,” bà Minchin nói. “Hãy tập trung vào cuốn sách đi.”

Sara lại tập trung vào cuốn sách nhưng cố gắng
không cười. Thậm chí khi em đọc và thấy các mục từ giải thích le fils nghĩa là
con trai và le frère là anh trai.

“Khi thầy Dufarge tới,” em nghĩ: “Nhất định mình
phải giải thích cho thầy hiểu mới được.”

Ngay sau đó, thầy Dufarge bước vào lớp. Đó là một
thầy giáo người Pháp trung tuổi, vẻ mặt thông minh và dễ chịu. Mắt thầy dừng
lại ở Sara trong khi cô bé đang tỏ vẻ cần mẫn đọc cuốn sách giáo khoa tiếng
Pháp trên bàn.

“Đây là một học sinh mới phải không? Thưa bà
Minchin!” Thầy nói với bà Minchin. “Tôi hy vọng rằng đây sẽ là một học sinh
tốt.”

“Ba của cô bé - Đại úy Crewe rất lo lắng khi cô bé
phải học Pháp văn. Nhưng tôi e rằng cô bé có thành kiến với tiếng Pháp. Có vẻ
cô bé không thích học.” Bà Minchin nói.

“Ôi tôi rất tiếc, Mademoiselle!” Thầy nói với Sara.
“Có lẽ khi chúng ta bắt đầu làm việc, con sẽ thấy tiếng Pháp cũng là một ngôn
ngữ hay đấy chứ.”

Sara bỗng nhổm người lên. Em bắt đầu cảm thấy
tuyệt vọng cứ như là em đang bị mọi người bỏ rơi. Em hướng đôi mắt to xanh nâu
nhìn thầy Dufarge. Đôi mắt của em cuốn hút bởi vẻ ngây thơ. Em biết rằng thầy
sẽ hiểu ngay khi nghe em nói. Em bắt đầu cất tiếng nói bằng một thứ tiếng Pháp
đơn giản nhưng hấp dẫn và trôi chảy. Bà Minchin không hiểu gì cả. Đúng là Sara
chưa học tiếng Pháp - chính xác hơn là chưa học tiếng Pháp qua sách vở, nhưng
ba em và những người khác luôn nói với em bằng tiếng Pháp. Em biết đọc và viết
được tiếng Pháp như em vẫn thường đọc và viết tiếng Anh. Ba em yêu tiếng Pháp
vì mẹ em, còn em yêu tiếng Pháp vì ba em. Mẹ thân yêu của em, người đã chết khi
sinh em là một người Pháp. Sara sẽ rất vui khi được học những gì mà thầy
Dufarge dạy em. Tất cả những điều mà em muốn giải thích với bà Minchin là những
từ trong cuốn sách này em đã biết cả rồi. Nói rồi Sara chìa cuốn sách nhỏ ra.

Khi Sara bắt đầu nói thì Bà Minchin giật mình và
nhìn chằm chằm Sara qua cặp kính trên mũi, vẻ mặt phẫn nộ cho tận tới khi Sara
nói xong. Thầy Dufarge mỉm cười đầy sung sướng và mãn nguyện. Được nghe tiếng
mẹ đẻ của thầy bằng một giọng nói thỏ thẻ với cách phát âm chính xác và hấp dẫn
đã làm cho thầy cảm thấy như đang ở trên nước Pháp - quê hương của thầy, khiến
cho thầy cảm thấy xứ sở Luân Đôn đầy sương mù ảm đạm này đang lùi xa nhường chỗ
cho nước Pháp đầy nắng. Khi Sara ngừng nói, thầy Dufarge cầm cuốn sách từ tay
Sara với vẻ mặt vô cùng trìu mến. Thầy quay sang cô Minchin và nói:

“Thưa bà! Tôi thấy không cần phải dạy dỗ cô bé
nhiều đâu. Cô bé chưa bao giờ học tiếng Pháp. Cô bé chính là người Pháp. Phát
âm của cô bé thật tuyệt diệu!”

“Đúng ra cháu phải nói vói ta về điều đó chứ?” Bà
Minchin vô cùng ngượng ngùng quay sang Sara và kêu lên.

“Cháu… cháu đã cố gắng!” Sara nói. “Cháu cho rằng
cháu không biết phải bắt đầu như thế nào.”

Bà Minchin cũng biết rằng Sara đã cố gắng định
giải thích. Bà ta biết rằng đó không phải là lỗi của em, chỉ vì bà ta đã không
cho em có cơ hội giải thích bởi bà ta nhận thấy bọn trẻ trong lớp đang chăm chú
theo dõi. Lavinia và Jessie đang rúc rích cười khi đang đọc phần ngữ pháp tiếng
Pháp khiến bà ta nổi giận.

“Yên lặng nào, các quý cô!” Bà ta nói bằng một
giọng nghiêm khắc và đập tay xuống bàn. “Yên lặng ngay lập tức!”

Từ lúc đó bà ta có một cảm giác rất khó chịu về cô
học trò mẫu mực của mình.